در فضای پرریسک و پیچیده صنعت ساختوساز، که با مسائل فنی، مالی و حقوقی متعددی همراه است، اعتماد بهعنوان مهمترین عامل موفقیت پروژههای عمرانی مطرح میشود. این اعتماد نباید صرفاً بر پایه شناخت قبلی یا پیشفرضهای خوشبینانه شکل گیرد، بلکه باید از طریق ابزارهای حقوقی شفاف، منطقی و قابل اجرا تقویت شود. بههمیندلیل، شرکتهای پیشرو مانند گروه بنیان (Bonyan Holding)، مفهوم «اعتمادسازی حقوقی» را در مرکز رویکرد قراردادی خود قرار دادهاند. در این مقاله، تلاش میشود تا مفهوم اعتمادسازی حقوقی در قراردادهای ساختمانی با تمرکز بر شفافیت، امکان فسخ بدون جریمه، و بازپرداخت با سود بانکی مورد تحلیل قرار گیرد و تأثیر آن بر جذب سرمایه و ارتقاء رضایتمندی کارفرما بررسی شود.
اعتمادسازی حقوقی چیست و چرا اهمیت دارد؟
اعتمادسازی حقوقی به معنای ایجاد چارچوبی از روابط قراردادی است که در آن هر دو طرف، یعنی کارفرما و مجری پروژه، از حقوق خود آگاهاند، مفاد قرارداد بهوضوح بیان شده و امکان پیشبینی و مدیریت ریسکها وجود دارد. این مفهوم زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم صنعت ساختوساز با نوسانات قیمتی، تاخیرهای اجرایی، مشکلات حقوقی و مالی مختلفی مواجه است. در چنین فضایی، قراردادهای غیرشفاف تنها باعث تشدید بحران میشوند. وجود یک چارچوب حقوقی اعتمادساز، اساس توسعه همکاری و کاهش تنشهاست.
قراردادهای گروه بنیان؛ نمونهای از اعتمادسازی در عمل
گروه بنیان با طراحی ساختار قراردادی منحصربهفرد، تلاش کرده است تا اعتمادسازی حقوقی را از یک شعار به یک اقدام عملی تبدیل کند. در ادامه، سه ویژگی کلیدی قراردادهای بنیان بررسی میشود:
۱. امکان فسخ بدون جریمه
در بسیاری از قراردادهای رایج، فسخ یکطرفه قرارداد از سوی خریدار با جریمههای سنگین همراه است. اما در قراردادهای بنیان، شرایطی فراهم شده است که اگر خریدار به هر دلیلی تصمیم به توقف همکاری بگیرد، این کار بدون پرداخت جریمه ممکن است. چنین انعطافی نشاندهنده رویکرد حرفهای و مشتریمحور شرکت است.
۲. بازپرداخت اصل سرمایه با سود بانکی
یکی از نوآوریهای مهم در قراردادهای گروه بنیان، امکان بازپرداخت اصل سرمایه با سود بانکی به سرمایهگذار، در صورت فسخ پروژه است. این موضوع سبب میشود ریسک مالی سرمایهگذار بهشدت کاهش یابد. بهعبارت دیگر، سرمایهگذار میداند که حتی در صورت انصراف از ادامه پروژه، نهتنها اصل پول خود را دریافت میکند بلکه سود بانکی متعارف را نیز دریافت خواهد کرد.
۳. شفافیت کامل در متن قرارداد
یکی از چالشهای رایج در قراردادهای عمرانی، ابهام در مفاد و سوءبرداشت از تعهدات طرفین است. در قراردادهای بنیان، تمام جزئیات به زبان ساده و با رعایت دقت حقوقی تدوین شدهاند. زمانبندی پروژه، مراحل پیشرفت، نحوه پرداخت، نحوه تحویل، ضمانتنامهها و شرایط فورسماژور همگی با شفافیت کامل ذکر شدهاند. این شفافیت باعث کاهش اختلافات و تسهیل حلوفصل مسائل احتمالی میشود.
۴. ثمن ثابت و معین
یکی از چالشهای رایج در قراردادهای پیشفروش، نامشخص بودن ثمن معامله و برگزاری جلسات تعدیل برای جبران نوسانات هزینههای ساختوساز در طول پروژه است. شرکت سیکاس تأمین بنیان با پیشبینی و مدیریت این ریسک، ثمن معامله را در طول قرارداد ثابت در نظر گرفته است تا خریداران بتوانند با آرامش خاطر و برنامهریزی دقیقتر نقدینگی، اقدام به انعقاد قرارداد کنند.
تأثیر اعتمادسازی بر امنیت سرمایه و بازگشت آن
مدل حقوقی بنیان، با کاهش ریسک مالی و قراردادی، امکان جذب بیشتر سرمایهگذار را فراهم میآورد. وقتی سرمایهگذار مطمئن باشد که در صورت خروج از پروژه، اصل سرمایهاش به همراه سود منطقی بازپرداخت میشود، با اعتماد بیشتری وارد مشارکت خواهد شد. این رویکرد، تضمینی برای بازگشت سرمایه و ایجاد امنیت روانی در محیط کسبوکار ساختمانی است.
همسویی با استانداردهای جهانی و توسعه پایدار
رویکرد گروه بنیان در تنظیم قراردادها، همسو با الگوهای جهانی در مدیریت پروژه و حقوق سرمایهگذاری است. در کشورهای پیشرفته، قراردادها ابزار پیشگیری از ریسک و بستر تعامل منصفانه میان طرفیناند. بنیان نیز با الهام از این استانداردها، مدلی بومی اما جهانینگر ارائه کرده است که ضمن حفظ منافع کارفرما و سرمایهگذار، اصول اخلاقی و حرفهای را نیز رعایت میکند.
جمعبندی
اعتمادسازی حقوقی، کلید توسعه پایدار در صنعت ساختوساز است. گروه بنیان با بهرهگیری از تجربه تخصصی و نگاه آیندهنگر، قراردادهایی را طراحی کرده است که در آن شفافیت، انعطاف، و تضمین بازگشت سرمایه اصل اساسی است. امکان فسخ بدون جریمه، بازپرداخت با سود بانکی، و وضوح حقوقی در تمامی مراحل همکاری، عواملی هستند که باعث جلب اعتماد سرمایهگذاران و افزایش امنیت حقوقی طرفین شدهاند. مدل بنیان میتواند الگویی برای کل صنعت ساختمان در ایران باشد؛ الگویی که نهتنها اعتماد میسازد، بلکه سرمایه را نیز حفظ میکند.
